CATRO POLÍTICAS EDUCATIVAS

1.En España a política educativa foi sempre espazo de confrontación ideolóxica, pola intransixencia do pensamento conservador, hostil históricamente ó ideal de igualdade. No século XIX o labor da Institución Libre de Enseñanza, foi sistemáticamente atacado pola dereita, ainda que as suas propostas e realizacións foron o xermolo ideolóxico do pensamento educativo progresista durante un século. A política educativa da Segunda República,  principalmente no primeiro bienio , creou miles de escolas, impulsou as bibliotecas e reformou a formación do profesorado.

2.O franquismo tivo una especial obsesión co ensino. Iniciouse cunha enorme depuración dos corpos docentes. Durante duas décadas non se construiu ningún instituto en España. O ensino foi cedido á Igrexa Católica, mantendose una pequeña rede pública en instalacións abandoadas e con corpos de profesores mínimos.A partir de 1960 o desarrollismo solicita o apoio do Banco Mundial para salvar una economía en bancarrota e, entre outras consecuencias, se aborda a primeira lei moderna de educación en 1970, que implanta a coeducación e dispon a escolarización obrigatoria e integrada ata os 14 anos, algo que non se conseguirá ata 1976, medio século máis tarde que a meirande parte dos países europeos. Tamén se suprimen as reválidas existentes anteriormente. O analfabetismo manterá cotas importantes ata os anos 80. Esa Lei se desenvolve en Galicia a medio dun Plan especial de construccións que da lugar a moitos dos actuáis colexios no medio rural, impoñendo o sistema de centros graduados e integrados frente o anterior modelo de aulas dispersas nas parroquias. Consecuencia dese modelo serán o transporte masivo de estudantes e os comedores escolares.

3.Malia o seu avance comparativo a Lei de 1970 era insuficiente para dar resposta ás necesidades da sociedade. Os gobernos socialistas abordarán un cambio profundo da estrutura do sistema educativo, homologándolo a Europa, prolongando a escolarización ata os 16 anos, modernizando a Formación Profesional, revisando o curriculum de todolos graos, incrementando espectacularmente o número de profesores, diversificando a oferta e deseñando políticas de atención máis individualizadas. O ensino preescolar xeneralizouse así como os estudos postobrigatorios. Das consecuencias abonda suliñar un dato, neses anos o número de estudantes universitarios se multiplica por dez ata acadar as medias europeas. Construironse numerosas universidades, escolas técnicas e outros centros de formación superior.

Tamén é o momento da participación das familias, da apertura dos centros de ensino ó seu entorno, da multiplicación de iniciativas renovadoras. No ámbito do ensino privado implantase o sistema de concertos para regular as subvencións do Estado e as obrigas do receptor.

4.A contrarreforma. O Partido Popular actual está aproveitando a sua hexemonía electoral no Estado e nas Comunidades Autónomas, para voltar a un modelo fortemente desigual. O proxeto de lei en curso, a LOMCE, é claro: segregación ós 13 anos en itinerarios diferentes, potenciación do ensino privado, criterios mercantilistas, clasificación dos centros de ensino. Nos gobernos autonómicos reducense becas e axudas, implantanse copagos, son eliminados milleiros de profesores. O ensino para quen pague. O ideal ilustrado da educación como igualdade de oportunidades e fulcro para a movilidade social, abandoado. Mantense un discurso máis neutro, coa austeridade como excusa para todo, pero os feitos son indubitables e amosan un rápido deterioro do modelo de ensino. Retrocedemos ó modelo franquista clásico. Compre suliñar que os conservadores franceses ou de Alemaña ou de Estados Unidos, non seguen ese modelo.

Na universidade, devaluado o Grao, é necesario o Master, máis selectivo económicamente. As taxas se incrementan a un ritmo superior ó das becas.

Como hai un século importa a diferencia, reproducir a orixe social, segregar nas edades de ensino para separar socialmente na edade laboral: unha minoría con oportunidades, unha maioría condeada a ser forza de traballo intercambiable, desechable, con baixas retribucións, menores oportunidades e sostida puntualmente por servizos de benestar en progresivo abandono.